Midye Caiz mi?

Midye Caiz Mi?

Midye, deniz kıyısına en yakın kayalara yapışık olarak yaşamlarını sürdüren, birbirlerine yapışık iki parça kabukları olan ve omurgasızlar sınıfında bulunan bir deniz ürünüdür. Günümüzde dünya mutfağında ve ülkemizde yoğun şekilde tüketilmekte olan midye dolmaları bu tür omurgasız sınıfındaki midye çeşitleri ile yapılmaktadır. Midyenin içi açılarak pirinç ve çeşitli baharatlarla oluşan harç çiğ şekilde içerisine doldurulup pişmesi için tencerelerde haşlanır. İçerisindeki midye eti ile harç olan pirinç piştikten sonra kabukları hariç olarak tüketilir. Tüketimi yaygın olmasına rağmen hala tartışılan konu dinimizce midyenin caiz olup olmadığıdır. Belirli bir kesim caizdir derken, bazı kesimler kesinlikle caiz olmadığını söylemekte ve tüketiminden kaçınmaktadır.

Deniz ve Kara Hayvanlarının Ayrımı

Bilindiği gibi, yaşadıkları yerler bakımından hayvanlar kara ve deniz hayvanları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Karada yaşayan hayvanların hangilerinin yenip yenmeyeceği birçok dini kitaplarda belirtilmiş ve ayrılmıştır. Denizde yaşayan hayvanların hangilerinin tüketilmesinin helâl, hangilerinin tüketilmesinin haram olduğu konusunda ise mezhepler arasında farklı görüşler mevcuttur. Buna göre Hanefi mezhebine göre midye yemenin caiz olmadığı, mecbur ve müşkül bir durumda olunmadan diğer mezheplere özenmek amacı ile tüketilmesinin haram olduğu belirtilmiştir.

Kuran Ayetleri ve Mezheplerin Görüşleri

Nahl Suresi 14. Ayetinde yer alan "Taze et yemeniz için denizi sizin hizmetinize veren Allah'tır." Ayeti midyenin caiz olmadığını belirtmekte ve ispatlamaktadır. Ayet-i kerimede, Maide suresinin 96. Ayetinde ise; "Denizde avlanmak ve onları yemek size helal kılındı ki hem size hem de yolcu olanlarınıza faydalı olsun." Ayeti ile de sadece su içerisinde (Şekli ne olursa olsun) yaşayan canlıların eziyet edilmeden avlanarak tüketilmesinin helal olduğunu belirtmektedir. Bu ayet açılımına göre Şafii, Hanbeli ve Maliki mezhebine göre de bu durumun geçerli olmadığı belirtilmektedir. Yani Hanefi mezhebine göre balık suretinde olmayan hiçbir su canlısının tüketilmesinin caiz olmadığı belirtilmekte olup, Şafii, Hanbeli ve Maliki mezhebine göre ise suya bağlı yaşayan her canlının etinin tüketilmesinin caiz olduğu belirtilmektedir.

Hanefi Mezhebi ve Midye

Bu durum göz önüne alındığında Hanefi mezhebinde midye, istiridye, ıstakoz ve yengeç gibi hayvanların yenilmesi helâl olarak kabul edilmemektedir, haram sayılmaktadır. (El- mezhabiu'l Erbaa, II / 5). Hanefi mezhebine göre midyenin haram sayılmasının asıl nedeni ise gerek görünüş gerek ise hoş olmaması ve pis sayılmasıdır.

Sonuç

Sonuç olarak, midyenin caiz olup olmadığı konusu mezhepler arasında farklılık göstermektedir. Hanefi mezhebine göre midye tüketimi haram kabul edilirken, Şafii, Hanbeli ve Maliki mezheplerine göre suya bağlı yaşayan her canlının etinin tüketilmesi caizdir. Bu nedenle, kişisel dini inanç ve mezhep tercihlerine göre midyenin tüketimi konusunda karar verilmelidir.